Bewoners maken de buurt
Een zorgzame buurt ontstaat niet door systemen of professionals, maar door de mensen die er wonen. Bewoners écht centraal zetten vraagt om een proces dat soms ingewikkeld is, vaak weerbarstig, maar altijd vol kansen. Nancy van Loon ziet elke dag hoe belangrijk dit is. Zij laat zien dat elke ingreep in een buurt een kans biedt om samen opnieuw afspraken te maken over samenleven.
Co-creatie als voorwaarde
Nancy van Loons overtuiging valt direct op. ‘De bewoners maken de buurt. Niet de professional. Het systeem waarin de professional je probleem oplost, is voorbij.’
Bewoners doen al veel voor elkaar, een boodschap, een hond uitlaten, alleen de opgaven van de toekomst zijn groter. ‘We weten niet waar we elkaar over tien jaar voor nodig hebben. Juist daarom moeten we nú investeren in hoe mensen samenleven en elkaar leren dragen.’
Hoe werkt co-creatie?
Co-creatie is voor Nancy geen modewoord, maar een methode. Bij Woonbedrijf gebeurt dat in gesprekken, workshops en buurtlabs waarin bewoners vanaf het begin meedenken over hun leefomgeving.
‘We beginnen vaak klein: met bewoners rond de tafel, soms in de buurtzaal, soms gewoon op straat. Mensen brengen hun zorgen, gewoontes en ideeën mee. Dat levert botsingen op, maar ook nieuwe verbindingen. Juist dat rommelige proces maakt dat mensen eigenaarschap voelen: dit is ónze buurt.’
Door bewoners echt te betrekken bij het
ontwerpproces ontstaat al gemeenschap nog voordat de eerste
paal de grond in gaat. Samen plattegronden bespreken, keuzes maken en prioriteiten stellen versterkt dat gevoel.
‘Door samen plattegronden te tekenen en keuzes te maken, ontstaat gemeenschap nog voordat de eerste paal de grond in gaat.’
Meer dan vriendendiensten
Voor Nancy mag het beeld van de zorgzame buurt best worden aangescherpt. ‘Het is niet alleen maar gezelligheid of een reeks lieve gebaren. Het gaat erom dat mensen, met al hun verschillen, samenleven. Dat vraagt soms om verdragen en incasseren. Dat is ook zorgzaamheid.’
De rol van de corporatie
Als corporatie ziet Nancy het als haar verantwoordelijkheid om ruimte te maken voor die processen. ‘Wij scheppen randvoorwaarden: betaalbare woningen, veilige plekken, structuren die ontmoeting mogelijk maken. Maar het zijn de bewoners die de buurt tot leven brengen. Onze rol is faciliteren, niet voorschrijven.’
Ze pleit er bovendien voor dat elke ingreep – een renovatie, een sleuteloverdracht, een nieuw project – wordt gezien als kans om samenlevingsvragen te stellen. ‘Elke ingreep is een kans om de toekomst van de buurt mee te bouwen. Dat moeten we benutten.’
Dit gesprek laat zien hoe cruciaal co-creatie is, ook voor ontwerpers. Het gaat niet om een eenmalige inspraakavond, maar om een zorgvuldig proces waarin bewoners hun ideeën en zorgen kunnen inbrengen. Bij INBO begeleiden we dat proces actief. We maken ruimte, luisteren, en vertalen wat er leeft naar een architectonische taal die bewoners herkennen. Zo wordt co-creatie het fundament van het ontwerp.
De zorgzame buurt laat zich niet van bovenaf organiseren. Ze ontstaat waar bewoners eigenaarschap voelen en samen vormgeven aan hun leefomgeving. Corporaties kunnen dat proces ondersteunen, ontwerpers kunnen het versterken.
Credits
Dit artikel is opgenomen in het INBO-magazine ‘Zorgzame buurten’
Nancy van Loon is strategisch adviseur leefbaarheid bij Woonbedrijf. Een gedreven verbinder met hart voor wonen en gemeenschapskracht. Nancy woont zelf in een co-house project waar voorzieningen gedeeld worden en buren naar elkaar omzien. Een vorm van woongeluk die volgens haar voor iedereen bereikbaar kan zijn. Nancy staat ervoor om bewoners in een vroeg stadium deelgenoot te maken bij renovaties, nieuwbouw en gebiedsontwikkelingen. Een buurt wordt gemaakt door haar bewoners, naast een goede woning en een fijne woonomgeving is sociale samenhang en lokaal eigenaarschap onmisbaar voor een leefbare buurt.
Tekst
Angelique Bellemakers, Isabelle Meijster
Fotografie
Roos Trommelen, Jordi Huisman
