We maken stadsharten levendig
Tien gemeenten rondom Amsterdam staan in de startblokken om hun ov-knooppunten te transformeren tot eigentijdse en levendige stadsharten. De gemeentes stelden gebiedsplannen en uitvoerklare projecten op voor verdichting, betere infrastructuur, het verduurzamen van bestaand vastgoed en het verbeteren van de leefbaarheid. Een van de uitkomsten is dat er in deze stadsharten binnen tien jaar 68.300 woningen bijkomen. INBO maakte de gebiedsplannen in hechte samenwerking met de tien gemeenten. Ook werken we aan de uitwerking van een van de gebiedsplannen; een ontwikkelvisie voor nieuwe buurten met minimaal
2.000 woningen tussen het station en het Weerwater in Almere Centrum.
Ieder stadshart een eigen identiteit
De gebiedsplannen gaan over de stadsharten van Alkmaar, Almere, Amstelveen, Haarlem, Hilversum, Hoorn, Hoofddorp, Lelystad, Purmerend en Zaanstad. Elsje Kaptijn (projectleider Bereikbare Steden, INBO): ‘Dit zijn totaal verschillende steden. Ieder stadshart heeft zijn eigen ontwikkelgeschiedenis, dynamiek en positie in het grootstedelijk netwerk. Tegelijkertijd is er een grote gemeenschappelijke deler: de kans om op korte termijn 68.300 extra woningen te realiseren. Maar we gaan verder: we combineren de opgave met een verbeterd openbaar vervoers- en langzaam verkeerssysteem, ruimte voor 32.500 extra arbeidsplaatsen en aanpassingen in de verblijfsruimte die goed zijn voor de leefbaarheid.’
‘Wie nu stations in Purmerend, Hoorn, Lelystad of Hoofddorp uitloopt, ziet veel infrastructuur en auto’s, en weinig stadshart.’
Maaike Stoop
Gemeente Haarlem
Herboren stadsharten
‘In de gebiedsplannen is de slag naar aantrekkelijke en eigen verblijfsgebieden gemaakt.’ zegt Maaike Stoop (voormalig projectleider Bereikbare Steden, provincie Noord-Holland). ‘Hiervoor is veel denkkracht, ontwerpkracht, marktkennis, integraal handelen, bestuurlijke lef en maatschappelijke sensitiviteit voor ingezet. Immers, op papier is verdichting snel ingetekend. Op papier is de auto weg te denken voor fietsroutes, wandelgebieden en fijne ontmoetingsplekken. Maar wat kan een stadshart qua verdichting en samenleving qua verandering aan? Hoe sluit je aan bij de identiteit? Deze vragen zijn bij het maken van de gebiedsplannen allemaal voorbij gekomen en beantwoord.’
Nieuwe buurten in Almere Centrum
De stadsharten bevinden zich in historische steden, maar ook in relatief jonge steden. Ria van Dijk (senior stedenbouwkundige, gemeente Almere): ‘Almere kent een sterke traditie in uitbreiding. Met binnenstedelijke inbreiding hebben we nauwelijks ervaring binnen onze stad. De beleidskaders liggen er inmiddels, maar nu moeten we nieuwe buurten gaan maken die passen in ons centrum en ook woon-, werk- en leefmilieus toevoegen die we nog niet hebben.’
‘Goede nieuwe buurten maken vraagt ons en de Almeerse samenleving om een nieuwe kijk op stedelijkheid’. Aldus Ria van Dijk, Gemeente Almere
Voor Almere zijn recente besluiten tot inbreiding historisch te noemen. Bijvoorbeeld voor 10.000 woningen in Almere Centrum. Mark Lebbink (stedenbouwkundige, INBO): ‘Voor het oostelijk deel van Almere Centrum hebben de gemeente en INBO een ontwikkelvisie gemaakt. Op de Oostkavels komen nieuwe buurten met minimaal 2.000 woningen, ruimte voor werkgelegenheid, voorzieningen en openbare ruimte die past bij zo’n centrumstedelijke omgeving. De soms controversiële voorstellen die hier uit komen bespreken we nu met omwonenden, ondernemers, vastgoedeigenaren en woningzoekenden.’
Vrijliggende dreef wordt stadsstraat
In Almere zijn verschillende, verhoogde, bepalende dreven. Deze zorgen voor doorstroming van de auto en de vrij liggende bus, maar ook voor barrières. In het centrum betekent dit dat zowel de Spoor- als Landdrostdreef een verkeersfunctie hebben, maar afgezonderd zijn van de omgeving. Ria van Dijk: ‘Voor de Oostkavels gaan we dit veranderen. De Landdrostdreef komt op hetzelfde niveau als de omliggende buitenruimte en de entrees van woningen en winkels. Met deze ingreep wordt de dreef een stadsstraat. Het krijgt een verkeersfunctie voor auto, fiets en voetganger en wordt onderdeel van de buurt. Voor Almere Centrum een noviteit.’
Lineair stadspark
Een ander voorstel voor de Oostkavels wordt de introductie van een lineair stadspark. ‘Almere is de stad met de meeste kust- en waterlijnen, maar het water is geen onderdeel van de buurten’, zegt Mark Lebbink. ‘Voor de Oostkavels is dit het geval. Hier ligt de Stadswetering: een waterloop zonder enige functie. Onderdeel van de verdichtingsopgave is om de Stadswetering aan weerszijden te vergroenen. Zo maken we een stadspark met woningen aan de westzijde en urban sport- en andere activiteiten aan de oostzijde.’
Een nieuwe fase in de stadsontwikkeling
Elsje Kaptijn: ‘De tien gebiedsplannen bieden een nieuwe kijk op stadsharten, de ontwikkelvisie Oostkavels maakt het concreet. Het laat zien hoe er gewoond kan worden en voor wie. Het introduceert nieuwe vormen van openbare ruimtes. Infrastructuur maakt plaats voor woningbouw of wordt veel beter geïntegreerd met de auto als gast. Nieuw en bestaand vastgoed wordt verduurzaamd en klimaatproof gemaakt. Zo zorgen de gebiedsplannen voor de veelgevraagde snelle woningbouw. Tegelijk markeren zij ook een nieuwe fase in de stadsontwikkeling.’
INBO maakte de gebiedsplannen en de projectdefinities in hechte samenwerking met de tien gemeenten, de Metropoolregio Amsterdam, de provincies Noord-Holland en Flevoland en Metafoor.
